🦂
عقرب موجودی است که همه ما کمابیش از آن ها وحشت داریم. شکل ظاهری و نیش دردناک و کشنده، ان را در زمره موجودات هراس انگیز و خطرناک قرار داده است.
عقرب ها قدیمی ترین بندپایان خشکی زی و احتمالاً اولین گروهی بوده که به خشکی آمده اند
در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری وجود دارند .عقرب ها شب زی هستند.
کژدمها یا عقربها یا درازدمها گروه بزرگی از بندپایان متعلق به ردهٔ عنکبوتیان هستند که دارای ۸ پا و نیشی با زهر کشنده میباشند. نیش عقرب در نوک دم آن قرار دارد. عقربها جانورانی شکارگر هستند و شبها به آرامی به فعالیتهای زیستی خود میپردازند و بیشتر در آب و هوایی گرم فعال هستند.
این جانوران چنگالهای خارداری دارند که در واقع قسمتی از دهان آنها محسوب میشوند. آنها قادرند که مادهٔ سمی خطرناکی از قسمت عقب بدنشان به طرف مهاجمین بپاشند. این جانور بیشتر در شب شکار میکند و پاهای بلند جلویی خود را برای پیدا کردن غذا بهکار برده و پس از یافتن غذا آن را با چنگالهایش میگیرد.
کژدمها اغلب در طول روز در زیر سنگها یا در حفرههای به نسبت خنک زیر زمین پنهان میگردند. کژدمها در محیط خارج از خانه در شکاف و درز بین سنگها، زیر پوست درختان، بین هیزمها و مانند آن یافت میشوند .
بدن آن ها که حالتی تخت دارد باعث شده که عقرب ها بتوانند از شکاف های بسیار باریک عبور کنند. آن ها برای شکار می توانند نیش خود را که در انتهای دم قرار گرفته به آن حیوان که بیشتر حشرات موذی است، تزریق کنند. از جمله شکارهای آن ها می توان به سوسک های سیاه و قورباغه ها اشاره کرد.
به طور دقیق تر شکار آن ها به این صورت است که ابتدا طعمه خود را نیش زده و سپس توسط آرواره هایشان طعمه را خرد کرده و بر اثر آنزیمی که ترشح می کنند، آن را به صورت مایع در می آورند.غذای عقرب حتما باید به صورت مایع وارد بدن او شود به همین منظور، دهان او دارای پرزهایی است که شبیه فیلتری عمل می کند که از ورود ذرات جامد جلوگیری می کند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید، غذا خوردن در عقرب ها گاهی تا ۲۴ ساعت هم طول می کشد و آن هم به دلیل همین فرآیند مایع سازی مواد است. آب مورد نیاز برای عقرب هایی که در نواحی مرطوب زندگی می کنند، از آب های جدا مانند دریاچه و رودها تأمین می شود و آن هایی که در نواحی خشک زندگی می کنند، آب مورد نیاز خود را از طریق بدن طعمه استفاده می کنند.
بینایی برخلاف تصور عده ای که کژدمها را کور می پندارند ، این جانوران دارای قدرت بینایی هستند ولی فقط می توانند اجسام را در فواصل چند سانتی متری تشخیص دهند . کژدمها دارای یک جفت چشم میانی و ۲ تا ۵ عدد چشم جانبی هستند . چشم های جانبی با وجود داشتن عصب بینایی فاقد قدرت دید هستند و به احتمال فقط می توانند نور را تشخیص دهند . تنفس نیاز کژدمها به اکسیژن بسیار کم است به طوری که میتوانند تا یک شبانه روز در عمق آب زنده بمانند یا این که ماهها در یک بطری در بسته زنده بمانند.
قلب کژدمها قلبی لوله ای شکل و دراز در سطح پشت تنه دارند که تعداد انقباض های آن بسته به گونه عقرب متفاوت است و از ۶۰ تا ۱۸۰ بار در دقیقه می زند .
خون عقرب ها دارای هموسیانین میباشد که به صورت مایعی روشن و حاوی مقدار زیادی مسر است . خون کژدمها به علت وجود مس در مجاورت هوا اکسید می شود و از این رو به رنگ آبی یا سبز دیده می شود . خون عقربها سمی است به طوری که اگر آن را به یک موش تزریق کنند موجب مرگ آن می شود .
کژدمها رنگهای مختلفی مثل زرد مایل به قهوهای، قهوهای، خاکستری ، قرمز،زرد و سیاه دارند و اندازه آنها بین ۱۸ تا ۵/۱ سانتیمتر مختلف است. ولی بواسطه شکل بدنی خود که حالتی تخت و صاف دارد، میتواند از شکافهائی به عرض ۳ میلیمتر نیز عبور کنند و خود را وارد خانه سازند.
رنگ در عقربها
به جز طول بدن، رنگ آن ها نیز از ویژگی هایی است که در گونه های مختلف عقرب متفاوت می باشد، این موجودات خطرناک میتوانند در رنگهای متفاوتی دیده شوند.
ماده سمی عقرب دریک جفت غده،داخل یک کیسه بر آمده نزدیک انتهای دم قرار گرفته است.قسمت دمی به یک نیش خمیده به شکل خار ختم می شود.
در صورتی که عقرب ها موقعیت به دست آورند قربانی خود را چندین بار نیش می زنند.
خطرناکترین عقرب هائی که وجود دارند عبارتند از انواعی از جنس های بوتونوس،آندروکتونوس، بوتاکوس و لیوروس در آفریقای شمالی؛پارابوتوس در آفریقای جنوبی؛بوتوس، لیوروس و آندرکتونوس در خاورمیانه؛ تیتوس در ترینداد و برزیل و سانتروروئیدس در مکزیکو و آریزونای آمریکا.
ایران در بین سایر کشورها دارای تنوع گونه ای بسیار غنی عقرب، بخصوص از نوع خطرناک آن می باشد. موارد مرگ ناشی از گزش در تمام مناطق کشور رخ می دهد. تلفات ناشی از عقرب گزیدگی به عوامل متعددی از قبیل گونه عقرب، سن فرد گزیده شده، محل گزش در بدن و منطقه جغرافیایی مرتبط است.
نوزادان عقرب از لحظه تولد زهر در بدن خود دارند.
عقرب ها قهرمان بقا هستند. یک عقرب می تواند یک سال تمام بدون غذا زندگی کند. از آنجایی که عقرب ها ریه های کتابی (همانند خرچنگ نعل اسبی) دارند، می توانند تا 48 ساعت در زیر آب غوطه ور شوند و زنده بمانند.عقرب ها موجودات شب کار (فعال در شب) هستند. آنها در طول روز زیر سنگ ها، برگ ها و یا ساختمان های متروک پنهان می شوند.